ปัญญา นิรันดร์กุล เป็นพิธีกร และ นักแสดงชาวไทย หนึ่งในผู้ร่วมก่อตั้ง และประธานบริษัท เวิร์คพอยท์ เอ็นเทอร์เทนเมนท์ จำกัด (มหาชน) มีชื่อจริงว่า ปัญญา กิตินิรันดร์กุล ก่อนจะตัดคำว่า กิติ ออกและมีชื่อเล่นแรกเกิดว่า เปียง ปัจจุบันมีชื่อเล่นว่า ตา เกิดเมื่อวันที่ 24 มีนาคม พ.ศ. 2498 ในครอบครัว ชาวไทยเชื้อสายจีน มารดาชื่อ อำพัน นิรันดร์กุล แม่ดีเด่นแห่งชาติ ประจำปี พ.ศ. 2546
ปัญญาจบการศึกษาสถาปัตยกรรมศาสตรบัณฑิต จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ปี พ.ศ. 2520 ปริญญานิเทศศาสตร์ดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิทยุกระจายเสียงและวิทยุโทรทัศน์ มหาวิทยาลัยศรีปทุม 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2548 ปริญญาบริหารธุรกิจดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาการตลาด มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลตะวันออก 16 ธันวาคม พ.ศ. 2552 และปริญญานิเทศศาสตร์ดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม 22 ธันวาคม พ.ศ. 2553
ปัญญาสมรสกับ วาสนา นิรันดร์กุล มีลูกทั้งหมด 4 คน ได้แก่ น้ำตาล - ปานวาด เกิดเมื่อ พ.ศ. 2527, น้ำหอม - ปานตา เกิดเมื่อ พ.ศ. 2530, น้ำทอง - ปานฝัน เกิดเมื่อ พ.ศ. 2531 และน้ำมนต์ - ปรวัธน์ เกิดเมื่อ พ.ศ. 2537 ปัจจุบันปัญญามีบ้านพักอยู่ภายในหมู่บ้านเมืองเอก ย่านรังสิต ใกล้กับ เวิร์คพอยท์สตูดิโอ
เข้าสู่วงการบันเทิงครั้งแรก ด้วยการแสดงภาพยนตร์ไทย เรื่องแรกคือ สืบยัดไส้ ในปี พ.ศ. 2521 ในบทบาทนักแสดงประกอบ และต่อมาในปีเดียวกัน ปัญญาจึงได้แสดงละครในบทพระเอกเป็นเรื่องแรกคือ ศรีธนญชัย ทางไทยทีวีสีช่อง 3 จากการชักชวนของภัทราวดี ศรีไตรรัตน์ และยังได้รับโอกาสแสดงบทพระเอกในภาพยนตร์ และละครโทรทัศน์อีกหลายเรื่อง โดยมีชื่อเสียงคู่กับอรพรรณ พานทอง และเพ็ญพิสุทธิ์ คงสมุทร
ปัญญาเป็นพิธีกร ซึ่งให้ความเป็นกันเองกับผู้ร่วมรายการอย่างมาก ปัจจัยหนึ่งที่สนับสนุนลักษณะดังกล่าวก็คือ ท่าทางเฉพาะตัวระหว่างดำเนินรายการ ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ที่โดดเด่นมาเป็นเวลานาน เช่นขณะเป็นพิธีกรในรายการพลิกล็อก เขาจะยืนกางขา ออกท่าทางตื่นเต้นเร้าใจ พร้อมยื่นมือไปข้างหน้าในระดับไหล่ แล้วกำมือโดยชูนิ้วหัวแม่โป้งขึ้นลงสลับกัน พลางกล่าวว่า "มากกว่าหรือน้อยกว่าครับ" หรือเมื่อดำเนินรายการแฟนพันธุ์แท้ ปัญญาจะยืนตรงพลางห่อปากไว้ แล้วยื่นมือไปข้างหน้าในระดับไหล่เช่นกัน โดยกางนิ้วหัวแม่โป้งและนิ้วชี้ออกไปข้างหน้า แล้วค้างท่าไว้หลายวินาที ก่อนจะกล่าวว่า "ถูกต้องนะคร้าบบบบบ!!" ด้วยเสียงอันดัง พร้อมทั้งลากเสียงอย่างยาวนาน ต่อมาเขายังนำลักษณะดังกล่าว ไปใช้ขณะดำเนินรายการเกมโชว์อื่น ที่ตนเป็นพิธีกรด้วย ทั้งนี้ ในระยะราวสิบปีหลัง ปัญญามักตะโกนพูดเสียงดัง เพื่อกระตุ้นให้คนในรายการ รวมถึงผู้ชมเกิดความตื่นเต้น กับสถานการณ์ในรายการ โดยเฉพาะเมื่อกำลังแข่งขันเกม
ท่าทางเฉพาะตัวที่เป็นเอกลักษณ์ในปัจจุบัน ซึ่งเป็นที่รู้จักกันอย่างกว้างขวางในรายการปริศนาฟ้าแลบ คือ ท่าชูนิ้วชี้ขึ้นฟ้า แล้วพูดว่า "ปริศนาฟ้าแลบ"
